Festiwal Literatury Skandynawskiej [online]

· Organizatorzy: Literatura skandynawska i Good Books

Duński Instytut Kultury w Polsce.

Pierwszy tydzień to literatura islandzka

Pierwsze dwa dni tygodnia islandzkiego, to było spotkanie z Panem Jackiem Godkiem.

Pan Jacek Godek jest aktorem, dziennikarzem, tłumaczem literatury islandzkiej.

Usłyszałam mnóstwo ciekawostek, wiele cennych informacji o języku, kulturze, narodzie, literaturze islandzkiej.

Przede wszystkim, Islandia jest bardzo małym krajem (ok. 1/3 Polski), o niewielkim zaludnieniu.

Islandczycy mają dystans do siebie, mroczne poczucie humoru.

Ciekawostka: łowili i sprzedawali śledzie, ale sami ich nie jedli. Zaczęli jeść dużo później, widząc, że inni je jedzą.

Islandczycy czytają bardzo dużo, według tłumacza, w Islandii wszyscy zawsze pisali i czytali książki.

Związane jest to z rodzajem tradycji czuwań wieczornych, podczas których czytano albo opowiadano historie.

Telewizja zaczęła nadawanie dopiero w 1966 roku, i to też tylko kilka godzin po południu (jeden program islandzki), w czwartki wcale. Czas nadawania telewizji był ograniczony do 1984 roku. Dlatego czytanie było tak popularne.

Inna ciekawostka: Teatr Narodowy powstał dopiero w 1950 roku.

Islandczycy kochają sagi. Pan Godek zajmuje się ich tłumaczeniem, ma nawet stronę e-sagi.pl,

Przytoczę tu fragment właśnie ze strony tłumacza:

"Czym są sagi?

Islandzkie sagi (isl: Íslendingasögur) — spośród których część znana jest pod nazwą sag rodzinnych - to historie spisane prozą opisujące wydarzenia, jakie miały miejsce w Islandii w X i wczesnym XI wieku, w okresie zwanym dziś jako söguöld, czyli jak byśmy to powiedzieli “epoka (czy wiek) sag”. Sagi to bez wątpienia najbardziej charakterystyczny i specyficzny gatunek literacki nie tylko dla islandzkiej literatury średniowiecznej, lecz dla całego dorobku piśmienniczego średniowiecza.

Większość z sag spisana została w wieku trzynastym i wczesnym czternastym. To absolutny fenomen na tle całej średniowiecznej literatury, tym bardziej że znakomita ich większość zachowała się w starych manuskryptach które do dziś dnia stanowią największy narodowy skarb Islandii. Ich akcja koncentruje się na historii, głównie rodzinnej. Opisują walkę i konflikty pomiędzy społecznościami czy rodzinami islandzkich osadników w drugim i trzecim pokoleniu, a także w pokoleniach wcześniejszych i późniejszych. Niekiedy sagi te można przyrównać do dzisiejszych seriali. Bohaterów niektórych z nich znaleźć można na kartach więcej, niż jednej księgi." e-sagi.pl,

Na drugim spotkaniu była mowa o tym co czytają Islandczycy, jakie książki mają w swoich biblioteczkach:

1) Na początek Einar Karason

"Wyspa diabła". Saga rodzinna, wielopokoleniowa rodzina. Na jej czele stoi wróżka. To książka kultowa w Islandii.

Pan Godek, język autora porównał do Hemingwaya i Haska

Wyspa diabła - Einar Kárason - Książka - Księgarnia internetowa ...

2) Einar Karason " Sztormowe ptaki".

Powieść niewielka, ale trzymająca w napięciu do końca. To historia trzydziestu dwóch członków załogi trawlera, wracającego z połowu karmazyna. Trafiają w środek potwornego sztormu. Przez trzy doby załoga walczy o życie.

Ta historia wydarzyła się naprawdę. W 1959 u wybrzeży Nowej Funlandii. Zatonęło kilka statków.

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego - Sztormowe ptaki

3) Halldór Kiljan Laxness - laureat literackiej Nagrody Nobla w 1955 roku

4) Siguroardottir Steinunn

Steinunn Sigurdardottir - Strona główna | Facebook

"Farma Heidy". Historia kobiety, która porzuca karierę modelki i wraca na farmę, do uprawy ziemi i hodowli pięciuset owiec.

Podejmuje walkę o ochronę dóbr naturalnych Islandii.

Dostaliśmy też zadanie:

Fragment do przetłumaczenia na język polski:
Auga mitt og auga þitt,
Ó, þá fögru steina,
Þitt er mitt og mitt er þitt
þú veist hvað ég meina

Jest to fragment tradycyjnej pieśni Vísur Vatnsenda-Rósu!
Jak wspominał pan Jacek Godek, można jej posłuchać we wspaniałym wykonaniu Bjork:
https://youtu.be/ECOloBqXK9c

W konkursie ogłoszonym przez pana Jacka Godka podczas szkolenia z literatury islandzkiej zwyciężyły dwie osoby, dwa różne tłumaczenia:

za interpretację
Oczy moje i oczy Twoje
jak senne lśniące kamienie
W pragnieniu, w spojrzeniach naszych
usiłujemy odnaleźć znaczenie

za dosłowną i równocześnie poetycką wersję
Oko moje i oko twoje,
Są jak szlachetne kamienie,
Co jest moje, twoim jest, a co twoje, moim
Wiesz co chcę powiedzieć.

W ramach tygodnia islandzkiego, mogliśmy także obejrzeć i wysłuchać wywiad z autorką książki "Wyspa"

Sigríður Hagalín Björnsdóttir

Fragment audobooka "Wyspa".

https://www.facebook.com/literaturaskandynawska/videos/166775628209011/

To książka o katastrofie. Nie znamy przyczyny. Widzimy skutki. Islandia zostaje odcięta od świata, musi sama sobie radzić, szybko okazuje się, że nie jest to możliwe. Świat, jaki znamy, przestaje istnieć.

Uważana za najważniejszą książkę ostatnich lat.

Niestety zrobiła się bardzo aktualna.